WTC in 2030 – Innovatie in de WTC

In het jaar 2030 zijn universiteiten vooral plekken waar onderzoeksfaciliteiten worden geboden, hun rol als directe werkgever van onderzoekers is steeds kleiner geworden. Onderzoek wordt er gedaan door wisselende teams wetenschappers, bij elkaar gebracht via internet op basis van de relevante skills en kennis die ze met zich meebrengen, op een onderwerp aangevraagd door en gefinancierd door de crowd, en eventueel nog een paar personal grants. Die crowd is direct betrokken bij het onderzoek via de 2030-opvolger van het begrip citizen science, maar ook als stakeholder.

Zie hier mijn persoonlijk getinte weergave van het resultaat van het eerste deel van de eerste SciCom NL workshop ‘WT2030’ op 16 april 2014. Tijdens deze workshop begonnen we met een vrije-associatie-oefening over de wetenschap in 2030, waar ik dus bovenstaand scenario uit heb gedestilleerd, met de nodige dichterlijke vrijheid.
(Waar) passen ‘wetenschapscommunicatoren’ nog in dit verhaal? Als we willen innoveren binnen de WTC – thema van de workshop – , welke kant moeten we dan op gaan denken? Dat was de vraag waar we vervolgens verder over gingen brainstormen.

Netwerksamenleving
Diverse scenario’s en diverse denkrichtingen passeerden de revue, maar wat mij betreft was een belangrijke overkoepelende conclusie dat de rol van netwerken binnen de wetenschap steeds groter zal worden, zoals ook het begrip netwerksamenleving steeds meer opwachting maakt de laatste tijd. Een omschrijving die raakt aan wat ik daarmee bedoel, komt van de website van communicatiebureau EMMA – Experts in media en maatschappij:

• Mensen vormen losse verbanden rond een centraal onderwerp. Overheden of andere grote organisaties zijn lang niet altijd meer ‘de baas’ in beleidsprocessen <…>
• Alle kennis in eigen huis verzamelen, wordt minder belangrijk. Kennis vinden, bij elkaar brengen en benutten voor de eigen doelen wordt belangrijker. <…>

Innovatie: (kennis)netwerken?
Waar zit dan de innovatie binnen de wetenschapscommunicatie? Als we klaar willen zijn voor 2030, waar moeten we dan rekening mee gaan houden in onze opleiding en nascholing? Ik heb al eerder een pleidooi gehouden voor een meer kennismanagement-achtige blik op het werk dat wij universitaire communicatieadviseurs doen (Kennissteward: een nieuwe rol voor wetenschapsvoorlichters?), en volgens mij kan dit naadloos gecombineerd en uitgebreid worden met ideeën over de netwerksamenleving. Weer van de website va EMMA (en waarschijnlijk ook het meest relevant voor ons universitaire communicatieadviseurs):

• De netwerksamenleving gaat steeds sneller. Anticiperen en inleven in de ander voordat deze in actie is gekomen, levert broodnodige tijdwinst op. De communicatieprofessional wordt vaak geacht om de eigen organisatie meer omgevingsbewust te maken en te leren anticiperen. Communicatie krijgt dus meer kansen en taken om op strategisch niveau een bijdrage te leveren aan een organisatie. Dat stelt wel hoge eisen aan een communicatiestrateeg. Die moet zijn eigen vak verstaan en tegelijk zich kunnen inleven in het bestuursproces, het beleidsproces en het netwerkproces.

In het scenario waar ik mee begon – dat trouwens veel verder gaat dan deze omschrijving van EMMA – , zou de communicatieadviseur wellicht zelfs een soort free agent kunnen zijn, los van de universiteit, die kansen voor onderzoek ziet, onderzoekteams bij elkaar probeert te krijgen, en daar de financiën voor bij elkaar crowd-regelt voor een percentage van de opbrengst of een andersoortige fee. Inhoudelijke wetenschappelijke kennis heb je daarvoor nodig, kennis van de maatschappij, vakkennis en een flink netwerk. Of zo.

Wordt vervolgd
Nogmaals, bovenstaand is vooral bekeken door mijn bril als universitaire loonslaaf (met Wetenschapper2.0-gekleurde glazen), er zijn vele andere communicatiefuncties en -rollen die net zo goed gaan veranderen naarmate de (netwerk)samenleving verandert. Erg leuk om na te denken over wat dat voor de diverse aspecten van WTC betekent, en dat zullen we ook zeker gaan doen in vervolgbijeenkomsten van deze eerste SciCom NL workshop over innovatie in de WTC!