In CommunicatieNU #2: Ik ben adviseur wetenschapscommunicatie

Op 16 april 2015 werd CommunicatieNU #2 van Betteke van Ruler feestelijk gepresenteerd, tijdens een zogenaamde vernissage (een woord dat je niet zo vaak hoort) in Amersfoort. En ik mocht erin van Betteke! Ik heb iets geschreven over mijn specialisme wetenschapscommunicatie. Hieronder mijn bijdrage.

Wil je de rest lezen, het 206-pagina’s tellende magazine – grootboek van het communicatievak – kun je hier bestellen: http://www.adfoshop.nl/betteke-van-ruler-communicatie-nu-2.html

CommunicatieNU #2: Ik ben adviseur wetenschapscommunicatie

‘‘De universiteit’ bestaat niet’, roepen mijn collega’s en ik regelmatig, wanneer ‘de universiteit’ weer eens geacht wordt over wetenschap te communiceren. ‘De universiteit’ (breder geldt dit ook voor ‘de wetenschap’) is namelijk niet een enkelvoudige entiteit – universitaire (beleids)woordvoering even buiten beschouwing gelaten – maar een bonte verzameling van wetenschappers, elk met hun eigen vakgebied en eigen toko. Deze individuele, autonome (academische vrijheid!) en vaak eigenwijze wetenschappers bepalen zelf wel óf en hóe ze vanuit en over hun vakgebied communiceren. En voor ieder van die wetenschappers is de afweging waarom, over wat, en met wie een andere.

Mijn eigen TU Delft telt zo’n 200 fte’s aan hoogleraren, op een totaal van zo’n ruim 2.500 fte’s aan wetenschappelijk personeel, dus dat zijn veel eigen tokootjes, maar meteen ook een enorme schatkist aan mooie onderwerpen. Omdat onze beschikbare uren beperkt zijn, betekent dat in ieder geval keuzes maken: wat zijn de onderwerpen die voor onze universiteit nu van belang zijn en waarom? Daarbij verandert de omgeving sterk: veranderende subsidiestromen, toenemende internationalisering, een sterke groei van online onderwijs, de opkomst van de netwerksamenleving, de roep om (maatschappelijke) valorisatie, de rol van wetenschap in maatschappelijke discussies (van schaliegas via vaccinaties tot klimaat), de (on)mogelijkheden van sociale media, ze spelen allemaal mee. Communicatie wordt voor wetenschappers steeds belangrijker en steeds meer divers.
Omdat dit soort zaken niet allemaal direct de core business van een wetenschapper is, aan ons de schone taak hen op het gebied van communicatie te ondersteunen en te begeleiden, ze na te laten denken over een strategie voor zichzelf of hun afdeling, over positionering en over personal branding: persoonlijk communicatieadvies dus. Natuurlijk bijgestaan, waar nodig, door media-, blog-, twitter-, presentatie- en schrijftrainingen (en binnenkort wellicht improvisatietheatertrainingen). Omdat zij het communiceren voor een groot deel uiteindelijk zelf moeten doen, ben ik vooral communicatieadviseur, en geen wetenschapsvoorlichter, zoals het vroeger heette.

Wetenschappers dragen met hun individuele communicatieacties natuurlijk wel bij aan het beeld van die niet-bestaande universiteit. Het imago van de TU Delft wordt grotendeels bepaald door de optelsom van hoe onze wetenschappers (en studenten!) zich presenteren in de buitenwereld. Onze speerpunten bepalen door welke gangen van de universiteit ik vooral loop, met welke wetenschappers en onderwerpen ik vooral aan de slag ga, en daarmee deels dat ‘corporate’ beeld van de universiteit.

In een open omgeving als een universiteit (alle namen en contactgegevens staan op de website, dus journalisten hebben ons in principe niet nodig als ze een deskundige zoeken), zonder dwingend politbureau-communicatiemandaat, en met kritische autonome wetenschappers als belangrijkste ‘hulpbron’ is het interessant manoeuvreren als communicatieadviseur. Daarbij hebben we wel heel veel vrijheid. Het persbericht stem ik af met de betrokken wetenschapper, en daarna druk ik op ‘verstuur’, zonder tussenkomst van allerlei controlerende gremia.

Autonomie, vertrouwen, veel afwisselende en boeiende inhoud, individuele communicatiestrategieën laten lijnen met die van de universiteit, een dynamische omgeving: best mooi werk binnen zo’n niet-bestaande organisatie.

Roy Meijer is adviseur wetenschapscommunicatie bij de TU Delft. Daarnaast is hij medeoprichter en bestuurslid van SciCom NL, de vereniging ‘voor iedereen met een verhaal over wetenschap’.

PS Disclaimer: voor degenen die hierin stukjes tekst herkennen, de zelfplagiaat komt uit het opiniestuk Wetenschapsfestival hier, lespakket daar – over betere wetenschapscommunicatie, geschreven voor het september 2014 nummer van Communicatie.

PPS OMG, het is ze gelukt om iets toonbaars te maken van mijn gemompel in die hangstoel…!  🙂
Oftewel, het reclamefilmpje:

 

PPPS Update 9 mei 2016: In het boek ‘Communicatie is een vak – 60 specialismen op een rij‘, van Betteke van Ruler is dit stuk ook opgenomen:

PPPPS Als je mij niet gelooft, misschien dan wel Nature? How to work with your institution’s press office to maximize the reach of your work – Want your study to make the headlines? You can get help with that.