Mijn persoonlijke twee centen voor het Nationaal Centrum voor Wetenschapscommunicatie

Hoera, er komt een Nationaal Centrum voor Wetenschapscommunicatie (NCvWTC)! Lees de reactie vanuit SciCom NL op dit heugelijke nieuws, inclusief natuurlijk de link naar het oorspronkelijke nieuwsbericht hierover. Inmiddels wordt er in allerlei grotere en kleinere wandelgangen druk overlegd over wie er allemaal ‘aan tafel mag’ bij het bedenken van wat zo’n centrum allemaal kan gaan doen. Gelukkig lopen ‘wij van SciCom NL’ – inclusief bijbehorende commissie inmiddels! – goed rond in die wandelgangen, dus ik heb er goede hoop op dat de eigen geluiden/ideeën vanuit SciCom NL daarbij ook worden meegenomen.   

Nu mag ik zelf al een tijdje meedraaien in de wondere wereld van de wetenschapscommunicatie. En ben ik er in de loop van die tijd ook wat van gaan vinden, soms vastgelegd in blogposts. In enkele van die posts staan ook allerlei rijp en groen ideeën die als mogelijke input kunnen dienen voor zo’n nationaal centrum. Ze staan alleen behoorlijk verspreid over m’n blog, tussen alle Doel-Doelgroep-Boodschap-Middel-posts, en (terugkijkend) zijn ook niet alle titels even duidelijk – cryptisch soms: bar en boos voor een communicatieadviseur eigenlijk -. En soms moet je even door de ’emotie’ heen voor je bij de constructieve stukken komt. Heb je zo dus niet heel veel aan.

Anyway, hieronder daarom wat handzamer verpakt wat van mijn stokpaarden en -paardjes, en daarmee mijn persoonlijke twee centen voor het NCvWTC in een overzichtspost.

Wat zou zo’n Nationaal Centrum bijvoorbeeld kunnen doen?

– Overkoepelende visie ontwikkelen > wat moet de maatschappij eigenlijk weten over wetenschap en hoe draagt wetenschapscommunicatie daar dan aan bij? Hoe kun je dat vormgeven, en hoe doe je dat vooral ook (essentieel!) afgestemd met het hele veld?

Gerelateerd: als we vinden dat de wetenschap de plicht heeft om (beter) te communiceren met de maatschappij, of meer specifiek waarom de universiteit eigenlijk meer moet communiceren met de maatschappij? wat betekent dat dan concreet? In ieder geval dus beginnen met ‘waarom’, een strategie/visie. Voortouw hiervoor vanuit het centrum? Wel mooi om zoiets landelijk te ontwikkelen.

– Lans blijven breken voor wetenschapscommunicatie binnen Erkennen en Waarderen (en Trainen!) > zorgen voor erkenning, waardering, maar vooral ook (basis)training is volgens mij de enige duurzame manier om wetenschapscommunicatie te ‘embedden’ in de wetenschap. Daarom is dat hele Erkennen en Waarderen (en Trainen!) ook zo belangrijk voor ons vakgebied. In de wetenschapscommunicatie is het toch vooral de wetenschapper zelf die het meeste werk moet doen, en dus die erkenning, waardering en training heel hard nodig heeft!

Nog steeds merk ik dat ‘Impact’ ook in Erkennen en Waarderen vaak gaat over het (geen eigen blog) ‘naar de markt brengen’, en niet over bredere maatschappelijke impact (waarvoor/-van communicatie essentieel is), dus dat signaal afgeven blijft onverminderd belangrijk, ook vanuit het centrum. Op naar een Faculteit voor Maatschappelijke Impact?

Andere sidenote, over een signaal afgeven gesproken: helaas kom ik heel weinig van mijn universitaire communicatiecollega’s op deze barricades tegen. Bij deze maar weer die oproep , laat van je horen, het gaat ook om het erkennen, waarderen en trainen van ‘jouw’ wetenschappers!  

Overigens staat ‘communicatie’ gewoon al vermeld als een van de kerntaken in de UFO-functieprofielen van wetenschappers, dus waar hebben we ’t eigenlijk over? Ze moeten ’t sowieso gewoon al doen! Moet een centrum zich dan toch vooral richten op die cultuuromslag?

– Instellen Carl Sagan leerstoelen > subsidies zijn lastige zaken, na een paar jaar is het programma/geld alweer op. Er wordt dus standaard niet geïnvesteerd in langer lopende en duurzame opbouwwerkzaamheden, maar in obligate festivals en eenmalige campagnes (hier en daar ben ik wat kort door de bocht in mijn posts, maar dat had je misschien al gemerkt). Zonde-geld, want de basis komt daarmee niet op orde (zie ook Erkennen en Waarderen (en Trainen!) hierboven). Leerstoelen zijn ook zulke langerlopende mogelijkheden, en misschien wel een optie om te gaan opstarten vanuit een centrum?

– Innovatie en expertiseontwikkeling > Wat voor expertise hebben we nodig als wetenschapscommunicatoren van divers pluimage? Hoe groot, breed en divers is dat hele wetenschapscommunicatieveld nou eigenlijk (da’s trouwens een makkie: zie de 1500+ leden van onze SciCom NL LinkedIn-groep, daar zitten ze gewoon)? Is dat in een matrix te vatten wellicht, die dan kan dienen om er bijvoorbeeld deelvragen voor onderzoek en expertiseontwikkeling uit te halen?

Hoe ziet de wetenschap er eigenlijk uit in de (nabije) toekomst? En wat betekent dat voor ons eigen vakgebied? Leuke vraag voor een centrum. En note to self en intimi: moeten wij ons eigen SciComLab / Mindset House niet gewoon weer nieuw leven inblazen?

PS geen eigen blog, maar wel een mooi voorbeeld (deze is voor jou Giovanni) > als je een beetje door het ‘topsectorenjargon’ heen leest, zijn uit de plannen van de Topsector Creatieve Industrie heel veel goede ideeën te halen!

– Bill Brysons A Short History of Nearly Everything verplicht op de middelbare scholen > overigens ben ik van mening dat dit een mooi landelijk streven is voor een centrum om voor elkaar te krijgen. 😉

Ook serieus (en ook een schoolvoorbeeld van eentje waarbij je even door de emotie heen moet lezen): begint wetenschapscommunicatie niet gewoon in het (basis)onderwijs zelf, wetenschapseducatie dus? Aandachtspunt? Speerpunt? Actiepunt?

– Lessen uit het verleden > weer terug bij SciCom NL en het begin van deze blog. Bij het oprichten van SciCom NL (in 2013; volgend jaar 2^e lustrum!) hebben we natuurlijk hard en serieus over mogelijke doelstellingen van onze vereniging nagedacht, samen met vele anderen. Uit de blogpost met mijn eigen gekleurde verslag van de oprichtingsvergadering, en uit het officiële verslag van diezelfde vergadering (let even op onze eerste werktitelnaam NVWTCio, in relatie tot het NCvWTC, en wat waren we goed bezig, zo teruglezend! 🙂 ), zijn ook veel nuttige aandachtspunten te halen. Veel hebben we zelf al opgepikt en dragen we uit, met andere (ook nieuwe) zaken zijn we in ieder geval begonnen, en met andere zelfs alweer gestopt, om wat voor reden dan ook. Maar ook hier: meer dan genoeg mogelijke input en stof tot nadenken voor het nieuwe centrum! Qua wielen uitvinden en zo.